Το «Ντιρλαντά» τη δεκαετία του 1970 ήταν το πιο γνωστό ελληνικό τραγούδι διεθνώς. Η διάδοσή του οφειλόταν κυρίως στους Έλληνες ναυτικούς που το μετέφεραν στα λιμάνια του κόσμου, αλλά και στη διασκευή που είχε κάνει η διάσημη τραγουδίστρια Δαλιδά, η οποία το μετέτρεψε σε παγκόσμια επιτυχία.
Ποιος το έγραψε
Το τραγούδι έγραψε τη δεκαετία του 1960 ο Καλύμνιος καπετάνιος ενός τσούρμου σφουγγαράδων, ο Παντελής Γκινής, που έγινε γνωστός ως Ντιρλαντάς.
Ο ρυθμός του λέγεται ότι προέρχεται από τους λαούς της Βόρειας Αφρικής, αφού πηγαινοερχόταν για σφουγγάρια από τη Μπαρμπαριά.
O καπετάν Γκινής έγραψε το τραγούδι αυτό ενώ κρατούσε τη λαγουδιέρα (το τιμόνι) και οδηγούσε το καΐκι με το ένα χέρι και με το άλλο έγραφε τους στίχους, που ήταν σατιρικοί, πειραχτικοί, για το πλήρωμά του, τους δύτες. Ο Γκινής πήγαινε με το σφουγγαροκάικό του στη Μπαρμπαριά, στη Βόρειο Αφρική, στη Μπιγκάζα, κι αλίευε σφουγγάρια. Μαζί με τα σφουγγάρια αλίευσε και το ρυθμό αυτό, τις συλλαβές «ντα-ντιρλάντα-ντα»!
Μέχρι να φτάσει στην Κάλυμνο το έκανε τραγούδι. Το τσούρμο του συμμετείχε χτυπώντας ρυθμικά τα χέρια και επαναλαμβάνοντας τις συλλαβές. Εκείνος έβαζε τους στίχους.
Τα ονόματα που ανέφερε «βρε και του Γιώργη δεν του δίνω…» ήταν υπαρκτά πρόσωπα, όπως και η «Μαρία του Μηνά» και η «Κατερίνα του τσαγκάρη»… Αυτές οι κοπέλες ήταν πιο ανοιχτές στον έρωτα τη δεκαετία του ’60, ερωτεύονταν χωρίς να φοβούνται.
Ο Γκίνης το ηχογράφησε για πρώτη φορά το 1961 για το ραδιόφωνο της ΕΡΤ και το 1966 το κυκλοφόρησε σε 45άρι δισκάκι σε επιμέλεια της Δόμνας Σαμίου. Η ετικέτα έγραφε “Ντιρλαντά, σφουγγαράδικο τσιμάρισμα Καλύμνου (Π. Γκίνη). Τσιμάρει ο Καπετάν Παντελής Γκίνης με το τσούρμο του. Μουσική επιμέλεια: Δόμνας Σαμίου”. (σ.σ. τσιμάρω: δένω για να ρυμουλκήσω ή ανοίγω το πανί).
Τα δικαστήρια…
Ο Σαββόπουλος το άκουσε και το συμπεριέλαβε στο δίσκο του «Το περιβόλι», λέγοντας ότι πρόκειται για παραδοσιακό τραγούδι! Ο Γκινής τον πήγε στα δικαστήρια και δικαιώθηκε.
Πέθανε σχετικά γρήγορα από παθολογικά αίτια. Η οικογένειά του ζει στην Κάλυμνο μέχρι σήμερα, στην περιοχή Άγιος Μάμας και παίρνει τα πνευματικά δικαιώματα.
Τι υποστήριζε ο Σαββόπουλος
Όπως γράψαμε το άλμπουμ κυκλοφόρησε το 1969 και τότε ο Γκίνης αποφάσισε να κινηθεί δικαστικά εναντίον του Σαββόπουλου και της δισκογραφικής εταιρίας του, Lyra, διεκδικώντας την πατρότητα του τραγουδιού.
Η υπόθεση έφτασε στο δικαστήριο, όπου προσήλθαν κανονικά ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο Αλέκος Πατσιφάς (ιδιοκτήτης της δισκογραφικής εταιρίας Lyra) και ο δικηγόρος τους, Γιώργος Κουμάντος. Απουσίαζε όμως ο Παντελής Γκίνης, που εκπροσωπήθηκε πάντως από τον συνήγορό του.
Η “πατρότητα” του “Ντιρλαντά” εκδικάστηκε στις 22 Οκτωβρίου του 1970 με εισαγγελέα ακροάσεων τον Αντώνιο Κλησιάρη και πολυάριθμο κοινό, ανάμεσα στο οποίο βρίσκονταν αρκετοί καλλιτέχνες και πολλοί δημοσιογράφοι. Διαβάζουμε στην “Απογευματινή” της εποχής και σε ρεπορτάζ του Σπύρου Καρατζαφέρη με τον τίτλο “Ντιρλαντά στον εισαγγελέα” και υπότιτλο “Δ. Σαββόπουλος: είναι δημοτικό, Καπετάν Γκίνης: είναι δικό μου”: “Ο Λαός ή ο παλαιός καπετάνιος Παντελής Γκίνης είναι ο πατέρας του διάσημου πλέον τραγουδιού Ντιρλαντά; Την απάντηση θα τη δώσει σε λίγες μέρες ο εισαγγελεύς κ. Κλησιάρης, ενώπιον του οποίου χθες έγινε η συζήτηση της αιτήσεως του κ. Γκίνη κατά του τραγουδιστού Δ. Σαββόπουλου και του διευθυντού εταιρίας δίσκων κ. Α. Πατσιφά”.
Το αυθεντικό
Της Δαλίδας
Η εξήγηση του Διονύση Σαββόπουλου
