Η Πάρος, όπως κι άλλες περιοχές της Ελλάδος, ταλαιπωρήθηκαν από την ελονοσία από τις αρχές του 19ου αιώνα έως και τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Είναι χαρακτηριστικό ακόμα –για να κατανοήσουμε το πρόβλημα- ότι σε διάφορες περιοχές της Νάουσας που ήταν βαλτώδεις και «εκτρεφόταν» ο ιός, ο χώρος του μοναστηριού του Αϊ Γιάννη λειτουργούσε ως «λαζαρέτο», δηλαδή, ως χώρος καραντίνας 40 ημερών που φιλοξενούσε πληρώματα και ταξιδιώτες, που έφταναν στο νησί.
Από αριστερά Γ.Πατέλης, ένας μηχανικός,
Ανδρέας Αυλήτης, και ο Στέλιος Ποπολάνος
και όσοι εργάστηκαν τότε για τον σκοπό αυτό.
Από την άλλη, η Παροικιά, ταλαιπωρήθηκε από την ελονοσία κυρίως στα τέλη του 190υ αιώνα και των αρχών του 20ου αιώνα, κυρίως λόγω των ελών που υπήρχαν στα Λιβάδια. Για την αποξήρανση της ελώδους περιοχής της Παροικιάς, υπήρχαν μελέτες από τα μέσα του 19ου αιώνα, και, το 1858 έγινε η πρώτη αποξήρανση μικρού έλους.
Το 1926 η ελονοσία ταλαιπωρούσε ακόμα τους κατοίκους της Παροικιάς (σε μικρότερο βαθμό από τα τέλη του 19ου αιώνα). Τότε (1926), σχηματίστηκε μία εκτελεστική επιτροπή αποτελούμενη από τους: Νικόλαο Π. Κυπραίο γιατρό, Μιχαήλ Ν. Κρίσπη μηχανικό, Δελαγραμμάτη Γ. Ναυπλιώτη βιομήχανο, Σωτήριο Π. Μαρινόπουλο έμπορο, Μιχαήλ Ζησιμόπουλο πρόεδρος κοινότητας Παροικιάς, Αντώνιο Δ. Κυριαζάνο εργολάβο και ταμίας ορίστηκε ο Πέτρος Αυλήτης φαρμακοποιός. Η παραπάνω επιτροπή βλέποντας τα προβλήματα της ελονοσίας -που συνέχιζε να υπάρχει- προσπάθησε να εγκαταστήσει δίκτυο ύδρευσης στην πόλη. Έτσι, απευθύνθηκε στους συμπατριώτες της ώστε να γίνει έρανος για την έναρξη του έργου, αφού υπήρχαν ήδη ως πρώτα χρήματα 50.000 δρχ. από την κοινότητα Παροικιάς (και προσωπική εργασία 90.000 δρχ.), 50.000 δρχ. από το Λιμενικό Ταμείο, 15.000 δρχ. από τον ναό της Εκατονταπυλιανής κι άλλες 8.000 δρχ. από τον Σύνδεσμο Εκατονταπυλιανής. (Βλ.: παρακάτω φωτογραφία).
Παρά ταύτα, δεν υπήρξε ανταπόκριση για τη συνδρομή χρημάτων, καθώς οι κάτοικοι της Παροικιάς είχαν συνηθίσει να παίρνουν νερό από τις δημόσιες βρύσες και τα πηγάδια, που ήταν «πηγή» όμως για τον ιό της ελονοσίας. Στη συνέχεια, οι πόλεμοι, μεταναστευτικό ζήτημα λόγω της καταστροφής στη Μ. Ασία, δικτατορίες, κατοχή και εμφύλιος, άφησαν το έργο στο περίμενε…
Το αμερικανικό σχέδιο βοήθειας «Μάρσαλ», έδωσε στην Πάρο για βοήθεια σωλήνες για την ύδρευση από το 1948 αλλά και πάλι το έργο της ύδρευσης δεν προχωρούσε, αφού οι κάτοικοι της Παροικιάς έβρισκαν δωρεάν νερό από τη δημόσια ύδρευση, και δεν έβλεπαν λόγο να δώσουν χρήματα για να έχουν νερό στα σπίτια τους! Τότε υπήρξε αυστηρή παρέμβαση των Αμερικανών -το 1951- που απειλούσαν να πάρουν πίσω τους σωλήνες και να τους μεταφέρουν σε άλλες πόλεις για ύδρευση. Το θέμα πήρε διαστάσεις, αφού ο πρόεδρος της Κοινότητας, Γεώργιος Πατέλης, είχε επιστρατευθεί στη Σύρο και ο εκτελών χρέη προέδρου, Ανδρέας Αυλήτης, παραιτήθηκε. Κάτι πάντως που δεν έγινε δεκτό από την τότε Νομαρχία Κυκλάδων (Βλ.: παρακάτω φωτογραφία).
Τελικά, το κοινοτικό συμβούλιο Παροικιάς δημοσιοποίησε αυστηρή σύσταση στους κατοίκους για να υδροδοτήσουν τις οικίες τους.
Το συμβούλιο ζητούσε από τους πολίτες για να μπουν στο δίκτυο ύδρευσης 40.000 δρχ. (προ της υποτίμησης της δραχμής από τον Μαρκεζίνη το 1953 που «κόπηκαν» τα τρία τελευταία μηδενικά). Οι 40.000 δραχμές για να μπουν στο δίκτυο ύδρευσης ισοδυναμούσε το 1951 σε δύο μεροκάματα, γι’ αυτό η κοινότητα Παροικιάς έλεγε ότι όσοι πολίτες δε διαθέτουν τα παραπάνω χρήματα μπορούν να κάνουν δύο μεροκάματα στην κοινότητα κατά την εργασία για το δίκτυο ύδρευσης! (Βλ.: παρακάτω φωτογραφία).
Κάπως έτσι, ξεκίνησε τελικά το δίκτυο ύδρευσης για την υδροδότηση των οικιών στην Παροικιά, στην πηγή των Αγίων Αναργύρων!
ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ: ΠΕΤΡΟΣ ΑΥΛΗΤΗΣ
